แนวทางการจัดการภาวะท้องเสียเรื้อรังในสุนัข

Canine Chronic Enteropathy (CIE)

Canine chronic enteropathy (CIE) คือภาวะที่สุนัขมีอาการของโรคระบบทางเดินอาหารเรื้อรังมากกว่า 3 สัปดาห์ขึ้นไป อาการที่พบในสุนัข CIE ได้แก่ ท้องเสีย อาเจียน น้ำหนักลดและความอยากอาหารลดลง

CIE เป็นการตอบสนองทางภูมิคุ้มกันที่มากผิดปกติและเกี่ยวข้องกับหลายๆปัจจัย ทั้งความผิดปกติของระบบภูมิคุ้มกัน (innate and adaptive immunity) ซึ่งส่งผลให้เกิดความผิดปกติของ mucosal immunity ที่สัมพันธ์กับปัจจัยแวดล้อม เช่น อาหาร และ gut microbiota ในสุนัขและแมวสายพันธุ์ที่มีความไวต่อการเกิดโรค

---

ความชุกของโรคและการ subclassified

CIE สามารถวินิจฉัยได้จากอาการทางคลินิก ผลตรวจทางพยาธิวิทยาและการตัดสาเหตุอื่นๆที่ไม่ใช่ออกไป (exclusion of other underlying causes)

ความชุกของ CIE ยังไม่เป็นที่ทราบแน่ชัดแต่คาดว่ามากกว่า 20 – 30% ของสุนัขที่มีอาการอาเจียน/ท้องเสียและสามารถพบ CIE ได้ในสุนัขทุกสายพันธุ์

---

CIE ถูก subclassified โดยใช้การตอบสนองต่อการรักษา ได้ 4 กลุ่ม ดังนี้

1. Food-responsive enteropathy (FRE)

• เมื่ออาการดีขึ้นภายใน 2-4 สัปดาห์หลังเปลี่ยนอาหาร (elimination diet trial)
• ใช้อาหาร limited-ingredient novel protein หรือ hydrolyzed protein diet
• พบมากที่สุดในกลุ่ม CIE (50–65%) มักเกิดในสุนัขอายุน้อย
• อาการไม่รุนแรงเท่ากลุ่มอื่น
• มีการศึกษาชี้ว่ามีผลดีต่อ microbiome และ metabolome
• FR-PLE – Food-Responsive PLEเหมือน FRE แต่มี hypoalbuminemia/PLE

2. Antibiotic-responsive enteropathy (ARE)

ปัจจุบันได้มีการเปลี่ยนชื่อเป็น MrMRE – Microbiota-related Modulation-Responsive Enteropathy
ซึ่งตอบสนองต่อ การปรับจุลชีพในลำไส้: pre/pro/post-biotics, เส้นใย, synbiotics, FMT เพื่อหลีกเลี่ยงการใช้ยาปฏิชีวนะโดยไม่จำเป็น

ในกรณีที่ตอบสนองต่อการให้ยาปฏิชีวนะ

• ตอบสนองต่อการใช้ยาปฏิชีวนะ เช่น metronidazole, tylosin ภายใน 2 สัปดาห์
• มักกลับมาเป็นอีกเมื่อหยุดยา
• ยังเป็นที่ถกเถียงถึงความเหมาะสมในการใช้ยาปฏิชีวนะ จึงมีการเสนอให้ใช้คำว่า “idiopathic intestinal dysbiosis” แทน ARE

3. Steroid-responsive (SRE) หรือ Immunosuppressant-responsive enteropathy (IRE)

• ตอบสนองต่อ prednisolone, budesonide, cyclosporine, chlorambucil หรือ azathioprine
• มักเป็นกลุ่มที่ซับซ้อน เรียกรวมว่า idiopathic inflammatory bowel disease (IBD)
• ยุคใหม่มีการศึกษาเรื่อง targeted treatment เช่น TNF-α blockers และ integrin blockers (ยังไม่แพร่หลายในเวชสัตวแพทย์)
• IR-PLE – Immunosuppressant-Responsive PLE IRE ที่มี PLE ร่วม

4. Non-responsive enteropathy (NRE)

• สุนัขที่ไม่ตอบสนองต่อยาในกลุ่ม SRE/IRE ประมาณ 15–43% ของกลุ่มนี้จะจัดอยู่ใน NRE

---

การดูแลรักษาทางเลือกอื่นในอนาคต

• การใช้ probiotics (เช่น Enterococcus faecium, Visbiome)
• การใช้ prebiotics (เช่น β-1,3/1,6-D-glucan)
• การใช้ synbiotics
• การทำ fecal microbiota transplantation (FMT)
• Stem cell therapy

---

ความก้าวหน้าทางวิชาการ

• วิจัยด้าน immunopathogenesis, microbiome, metabolome, hypovitaminoses B12 และ D
• พัฒนา biomarker สำหรับติดตามการอักเสบ

---

Reference

---

คำแนะนำจากทีมสัตวแพทย์ Vetprima

สำหรับสุนัขที่มีอาการ ท้องเสีย ถ่ายเหลว ถ่ายเหลวมีเลือดปน หรือท้องเสียเรื้อรัง เป็นเวลานานกว่า 3 สัปดาห์ การตรวจวินิจฉัยเพื่อหาสาเหตุร่วมกับ การปรับอาหารสุนัขท้องเสียให้เหมาะสม เป็นขั้นตอนสำคัญ โดยเฉพาะกลุ่มที่ตอบสนองดีต่อ Novel protein หรือ hydrolyzed protein diet

การดูแลสุนัขที่มีโรคทางเดินอาหารเรื้อรังอย่างใส่ใจตั้งแต่ต้น จะช่วยควบคุมอาการได้อย่างมีประสิทธิภาพและลดความจำเป็นในการใช้ยาระยะยาวผลิตภัณฑ์แนะนำ

ผลิตภัณฑ์ Vetprima แนะนำ

สูตรอาหาร	จุดเด่น	เหมาะสำหรับ
Digestro Low Fat	ไขมันต่ำ (เนื้อเป็ด)	ตับอ่อนอักเสบ มีปัญหาในการย่อยไขมัน หรือ แพ้เนื้อไก่
Digestro Hydrolyzed Protein	โปรตีนไฮโดรไลซ์ ลดภูมิแพ้	FRE หรือแพ้อาหาร
Digestro Adult Dog / Adult Cat	GI diet สำหรับทางเดินอาหาร	ท้องเสียหรือปัญหาระบบทางเดินอาหารทั่วไป
Pancreatin 250 / 500	เสริมเอนไซม์เมื่อสัตว์มีปัญหา EPI	ใช้ร่วมกับอาหารเพื่อช่วยย่อย